Bakterie – niewidoczni wrogowie i sojusznicy

Czy rzeczywiście w szklance mleka jest więcej bakterii niż ludzi na Ziemi? A ile bakterii jest w każdym z nas? I na jakie nasze cechy ich obecność może wpływać? W ostatnich latach dostrzegalny jest dynamiczny rozwój biotechnologii i mikrobiologii, skutkujący np. wdrożeniem do praktyki lekarskiej zupełnie nowych leków, zabiegów i terapii. Daje to nadzieję na zrozumienie mechanizmów różnych chorób, ale również otwiera ogromne możliwości dla przemysłu, w tym żywnościowego i innych dziedzin (np. oczyszczania środowiska). Bakterie są coraz powszechniej wykorzystywane do produkcji witamin oraz suplementacji diety człowieka i zwierząt. Naukowcy opracowują metody wykorzystywania bakterii do walki z najgroźniejszymi zanieczyszczeniami (np. przy tak zwanych katastrofach ekologicznych). Gwałtowny przyrost wiedzy o bakteriach, ale i chorobach, jakie wywołują może prowadzić do chaosu informacyjnego u osób nie będących specjalistami.

Motywem przewodnim warsztatów są bakterie, ich związek z funkcjonowaniem ludzkiego ciała, z chorobami, a także ich zastosowaniem w życiu codziennym człowieka i przemyśle. Zajęcia są nakierowane na samodzielną i twórczą pracę uczestników, dzięki czemu stawiają oni hipotezy badawcze, samodzielnie rozwiązują sytuacje problemowe, by ostatecznie wyciągać wnioski z własnoręcznie otrzymanych rezultatów eksperymentalnych. W trakcie warsztatów uczestnicy izolują drobnoustroje z różnych środowisk, poznają metody zakładania i prowadzenia ich hodowli. Izolują, oczyszczają i analizują plazmidowe DNA bakterii. Badają oporność bakterii na antybiotyki i zgłębiają mechanizmy tej oporności. Przeprowadzają doświadczenia i obserwacje, które pokażą, jakie substancje mogą produkować bakterie, pozyskują wiedzę na temat metabolizmu bakterii – procesów oddechowych i fermentacji, a także źródeł węgla, azotu i energii, w tym cukrów i jakie ten fakt może mieć zastosowanie dla człowieka. Jak poznane reakcje może wykorzystywać przemysł do produkcji żywności? O tym uczestnicy sami przekonają się eksperymentalnie na końcu zajęć.